Budget 2013 – kont tkellimt dwar l-urgenza ta riforma kostituzzjonali

08 Apr Budget 2013 – kont tkellimt dwar l-urgenza ta riforma kostituzzjonali

click on link to listen to audio of speech

Hon Franco Debono Budget S536 10-12-2012

 

 

Draft Speech

 

Mr Speaker,

 Ahna lkoll ahwa maltin. Hemm bzonn process kbir ta rikonciljazzjoni nazzjonali wara dak li gie svelat fil-kuntest tal-elezzjoni tal-Vici kap kif membri tal-Klikka pruvaw jbiccru brutalment lil wiehed mill-kontestanti li warajh stess hemm memebri ta fazzjoni ohra fl-istess klikka. Jekk dawn jimxu hekk bejniethom ahseb u ara mal-bqija tal-poplu. Ejjew ninghaqdu bhala poplu.

 Kulhadd f’Malta ilu jaf li dan il-Budget mhux se jghaddi. Anke l-Prim Ministru ilu jaf imma ma setax imur ghal elezzjoni f’Novembru kif kien pjanat ghax jaf li kien jitlef bil-kbir kif diga tilef elezzjoni tal-MEPs, referendum, elezzjonijiet tal-kunsilli lokali u ruxxmata voti f’dan il-Parlament.

 Minkejja d-dikjarazzjonijiet ripetuti tieghi, hadd mil-gvern ma kellimni jew ikkonsultani dwar l-Budget. L-grupp parlamentari gew infurmati biss lejliet il-qari tal-Budget f’ laqgha ta informazzjoni u wara li ge infurmati l-imsiehba socjali.

 B’din l-arroganza wara li rebah elezzjoni b’mizerja ta’ 1,500 vot mhux ta b’xejn kif qal l-PM l-inkwiet beda wara 48 siegha mill-elezzjoni.

 

Minkejja li ilni nwissi, flimkien ma ohrajn li minn sistema politika parlamentari, illum pajjizna inbela minn xibka ta poter – sistema parlamentari prattikament minghajr parlament jiffunzjona, u sistema fejn l-Prim Ministru aktar jixbah President f’sistema presidenzjali imma minghajr l-kontrolli u c-checks and balances f’dik is-sistema.

 

Mr Speaker , wara li rajna l-kroll u l-kollass kwazi totali ta istituzzjonijiet diga dghajfa illum is-sistema politika taghna ma tingharafx – pajjizna nbela minn xibka ta poter bla razan bbazata fuq il-flus, l-kuntatti u titoli kwazi ereditarji – l-Oligarkija.

 

Rajna lil Vici Prim Ministru jigi umiljat mal-Ewropa kollha  u jigi deskritt bhala dinosawr u politiku ta mitt sena ilu, u biex ghadda bi sbrixx mit-test ta Kummissarju, kellu jabbanduna s-suppost ‘principji’ li allura kienu finta, ladarba abbandunahom b’daqsekk facilita.

 

Kien aktar facli ntawwal il-karriera politika tieghi milli nieqaf lix-xibka ta’ poter li hakmet lil dan il-pajjiz imma nhoss  illi illum se npoggi l-ewwel gebla tal-pedament  ta demokrazija Ewropea moderna f’sahhitha. Pruvajt nibdel l-afarijiet internament pero sibt reszistenza infernali. Kelli pacenzja ta Gob.

 

Lura ghal Budget. Lill-Maltin hadd m’ghandu dritt jilghabilhom mal-but, pero wisq anqas hadd m’ghandu dritt jilghabilhom ma mohhhom. Il-Bniedem ma jghixx bil-hobz biss. Aktar importanti mill-Budget id-drittijiet, l-istituzzjonijiet, u d-demokrazija. U wara kollox l-Budget ma fihx biss l-loqom tal-karita ghal min jimmagina li l-poplu tallab, meta mhux, izda wkoll il-miljuni li minnhom jiffangaw l-parassiti qrib tal-Klikka.

 

Iz-zieda tal-gholi tal-hajja ghandha tinghata indipendentement mill-Budget, ghax hija dritt tieghek, mhux pjacir jew koncessjoni mill-hakkiem – tant li din tista tinghata anke jekk ma jghaddix il-Budget. Il-poplu mhux tallab – il-poplu ghandu d-dinjita u mhu se jisraqielu hadd.

 

L-ewwel irriducew il-parlament ghal talking shop, imbaghad tawh vaganzi tal-guinness book of records, min jaf x’jitqallbu fil-qabar il-vittmi tas-sette giugno, imbaghad baqghu ikaxkru saqajhom u prezentaw budget lejlet il-milied. Issa  l-hakkiema hargu ordni : hadd ma jitkellem fuq politika. Lanqas meta konna kolonja ma kienu jzebilhu l-intelligenza taghna daqshekk fl-apert. L-kampanja elettorali ilha li bdiet xhur u jekk ried inehhi s-sentiment elettorali l-PM messu ilu li mar ghal elezzjoni.

 

L-kommunita kummercjali se tmur tajjeb fil-Milied ghax kommunita biezla u ghaqlija, minkejja l-ossessjoni tal-PM u dawk li hatfuh ostagg li jibqghu granfati mal-poter.

 

L-PM issa bhal qed jippretendi li s-sentiment elettorali li ilu li hakem lil dan l-pajjiz ghal xhur tort tieghu, se jintefa b’ordni tieghu kif imhabbra fit-Times, illi qisu ghandha l-funzjoni taht gvernijiet Nazzjonalisti ta DOI, portavuci tal-Prim Ministru oltre gazzetta normali bhall orizzont u n-Nazzjon, u jerga jinxteghel meta jordnaw u jidrilhom huma.

 

 

Manipulazzjoni mentali fl-aqwa taghha – metalita neo-kolonjali li qed tinfiltra perikolozament is-socjeta taghna fejn il-hakkiem jordna mhux biss x’nahsbu, izda kif u meta ghandna nahsbuh. U min ma jobdix jipprovaw ikissruh.

 

F’pajjizi ohra l-ispirtu taz-zoghzija, l-ispirtu ribelli tal-istudent jehodha kontra s-sitema, anke kontra sistema perfetta, izda f’Malta naraw studenti ultra-konservattivi  jaduraw l-istatus quo! L-universita m’ghandiex tkun biss dik tan-numri u c-cifri izda dik tal-emancipazzjoni intelletwali.

 

Akkademici li aktar hsiebom biex jilaghqu l-gevrn milli jkunu l-mutur ta rivoluzzjonijiet fil-hsieb.

 

Mr Speaker,

 Kulhadd irid jerfa’ l-konsegwenzi ta ghemilu – hasra li din saret id-dikjarazzjoni favorita tal-Prim Ministru biss meta gie biex jikkastiga u jiddekapita lil min ma qabilx mieghu, ghax ghazel li jkun fuq in-naha tas-sewwa, minflok ma uza dan il-kejl mal-Ministri tal-kabinett tieghu, ghax kieku ghamel hekk dan il-pajjiz, dan il-parlament u dan il-partit qeghdin fi stat hafna ahjar mill-abbissi li gew traxxinati fihom prezentement.

 Kieku kulhadd refa’ l-konsegwenzi ta ghemilu aktarx illi dan il-gvern ma kienx jiddegenera f’koalizzjoni ma deputat tieghu stess illi irrizernja mill-Partit Nazzjonalista ftit tax-xhur ilu.

 Dan il-Gvern ghamel minn kollox biex jiskappa u ma jerfax il-konsegwenzi ta ghemilu.

 Mr Speaker,

 

Qed nghid u  naghmel dan kollu kontra qalbi u ghax ma hallewlix triq ohra. U allura fl-istess waqt qed naghmel dan kollu b’idi fuq il-kuxjenza u b’kuxjenza nadifa. Hemm hafna aktar affarijiet li jien stajt u nista’ nghid pero jien gentlom u se nzommhom f’qalbi ghal dejjem u l-Prim Ministru jaf x’qed nghid. Pero ma jaghmilx hazin jehles mill-imbarazz u l-irmoxk  li ccirkonda ruhu bih u cert li qed jifhimni.

 Dan il-gvern qed imexxi b’sistema fejn jisraq il-mertu ta haddiehor biex jitfanfar bis-successi, filwaqt li jwahhal f’haddiehor ghall-isbalji tieghu. Min qed imur minn taht l-aktar b’din is-sistema huwa l-poplu li qed jispicca tellief dejjem – jara l-mertu tas-successi tieghu misruqa filwaqt li jigi mghobbi bil-piz tal-htijiet ta haddiehor.

Sistema oligarkika ibbazata fuq il-flus, l-kuntatti u titoli kwazi ereditarji paralleli  ghas-sistema konvenzjonali li spiccat paraventu irrilevanti.

 Tiksah tisma per ezempju lil Onor Carm Mifsud Bonnici jsemmi li hu kellu lil nannuh u lil missieru fil-PN bhal speci ta difiza meta gie mitlub jerfa l-konsegwenzi ta ghemilu fil-gustizzja u l-intern. Li ma qalx li nannuh kien irizenja mil-PN u ikkontesta indipendenti.

 Mr Speaker,

 L-poplu jrid pajjizu lura. Il-pajjiz mhux tal-Klikka tal-hazen komposta minn ftit politici, negozjanti kbar maghzula u nies fil-media – din hi l-Klikka tal-hazen li hatfet lil pajjiz.  Klikka Oligarkika li topera xibka ta vjolenza morali, ta terrur u ta censura, ssikket u telimina biex b’hekk  tibqa tirrenja.

Qed npoggi fuq l-mejda tal-kamra sentenza fil-konfront tal-editur ta-Sunday times, liema proceduri jiena kont irtirajt fl-appell, u kif rtirajthom regghu bdew l-attakki, fejn Steve Mallia gie deskritt bhal censur – fejn tista tasal aktar?

 Qed naghmel referenza wkoll ghal dak li qal l-Prim Imhallef fl-istess Times tat-8 ta Gunju 2012, dwar r-rappurtagg tat-Times li iva jkissru n-nies u li jien sfajt vittma tieghu  ‘’I refuse to cooperate with, and thereby encourage by answering your queries, the kind of deplorable sensation-seeking tabloid reporting which The Times of Malta has been resorting to as of late in connection with judicial events’’ It-Times taf tkun magna ta oppressjoni.

 L-liberta tal-elspressjoni hija sagra imma  l-abbuz huwa daqstant iehor sagrilegg.

 

L-PBS huwa kazin tan-Nazzjonalisti, u b’mod raffinat aghar milli kien fi zminiet xejn sbieh. Mill-1 t’Ottubru sal-llum qatt ma nghatajt l-opportunita nghid sentenza dwar l-posizzjoni tieghi fil-konfront tal-budget u Austin Gatt. Nieqaf hawn fuq l-PBS minhabba rispett li ghandi lejn certi individwi.

 

Mr Speaker,  dan  il-pajjiz taghna lkoll. L-poplu ma jridx il-karita tal-loqom tal-Budget, irid id-drittjiet tad-dinjita, m’ghadniex kolonja, iggielidna biex ma nibqghux u jekk hlisna minn hakkiem m’ahniex se nitwikkew b’wiehed aghar.

 

Altru milli kulhadd jerfa l-konsegwenzi ta ghemilu – hawnekk sistema intiza biex tahdem bil-kontra – jisbalja l-Gvern u thallas int, tirnexxi int u jiehu l-mertu l-Gvern. Dan la huwa spirtu demokratiku u wisq anqas Nisrani.

 

Ghalhekk jien ma nistax nivvota favur dan il-Budget, Mr Speaker. U ghaliex issa? Ghax minkejja illi ilni erba snin flimkien m ohrajn nuri disapprovazzjoni u kritika, l-affarijiet marru ghall-aghar u bilfors ikomplu jiddegeneraw minhabba esigenzi elettorali, ladarba m’ghandniex ligi kif ghandom pajjizi ohrajn li tikkontrolla u tirregola l-attivita ta caretaker government.

 

Ghaliex issa? Ghax issa waqat il-maskra tal-Ministru Tonio fenech jsejjah biex kulhadd jerfa l-konsegwenzi ta ghemilu, meta l-aktar wiehed li ghandu x’jerfa huwa hu – fil-kaz ta Borg Hedley. Jien lil Onor Tonio Fenech ma nemmnux u ghandi ragunijiet sodi.

 

Kif nista jien nivvota biex min kien hati ta’skandli kbar bhal dak tal-Fairmount, ARMS, kontijiet esagerati tad-dawl u ilma, BWSC, Arriva u l-iskandlu tal-Car Parks jkompli jaghmel xalata ta skandli bi flus il-poplu? Kif nista? Tal-Car Parks was the straw that broke the camel’s back.

 

 

 

KRONOLOGIJA

 

 

MR Speaker biex wiehed jifhem ahjar kif wasalna hawn u ghaldaqstant il-motivazzjonijiet ghal dan il-vot nigi issa sabiex nirreferi ghall- kronologija tal-fatti saljenti li jaqghu  taht id-dekasteru tal-Ministru Agostino Pio sive Austin Gatt. Ta min ighid lid an meta tela mkaxkar bil-bye election spicca ministru tal-gustizzja meta kellna l-kaz tat-tixhim tal-Imhallfin u meta sbalja bil-kbir f’din il-legislatura dan baqa qatt ma rrizenja. Dik hi l-meritokrazija u l-kontabilita.

 

Qed jinghad ukoll mill-Klikka illi ladarba Austin Gatt mhux hiereg ghal-elezzjoni dan allura m’hememx ghalfejn iwiegeb ghal ghemilu. Ir-ragunament ghandu jkun bil-maqlub – ladarba l-poplu mhux se jkun jista jghaddi gudizzju fuqu iktar importanti li jaghti kont ta ghemilu quddiem dan il-parlament – il-Ministru Austin Gatt qabel jitlaq irid ihallas. Kulhadd jerfa l-konsegwenzi ta ghemilu – mhux hekk? Imma wkoll minn dak li rajna ricentement fil-glieda interna tal-elezzjoni tal-vici kap, Austin Gatt altru milli se jwarrab imam qed jipprova jikkonsolida l-posizzjoni! Huwa ghalhekk illi qabel jisgicca irid jaghti kont ta ghemilu – qabel jitlaq irid ihallas.

 

Nigi ghal kornologija

 

1)     Fil-kwistjoni tad- Dawl u ilma lura fis-sena 2008, fil-grupp parlamentari li kien sar f’Kastilja protestajt u urejt nuqqas ta qbil ghaz-zidiet kiefra fil-kontijiet meta l-prezz taz-zejt kien qed jorhos – u meta fil-verita l-gholi kien dovut ghal nuqqas ta vizjoni fil-qasam tal-energija : jisbalja l-Gvern thallas int. Issa Austin Gatt jifhem fiz-zejt;

2)     Fil-kwistjoni tal-estensjoni tal-power station f’Delimara, dik tal-BWSC anke ghax tolqot direttament lill-votanti ta B’Bugia u M’Xlokk li jiena nirrapprezenta f’dan il-Parlament, jien kritikajt l-operat tal-istess Ministru f’dan il-Parlament, in linea mal-kritika u riservi espressi mill-Awditur Generali fir-rapport tieghu u l-poplu kollu izda ivvotajt mal-Gvern. Il-heavy fuel oil li se jintuza mhux biss ihammeg u jinkwina izda wkoll imarrad;

3)     Ftit xhur wara, il-pompa li biha giet imhabbra r-riforma tat-trasport pubbliku malajr intfiet u nbelghet minn karba nazzjonali li ghada ghaddejja sal-gurnata mqaddsa tal-llum meta l-poplu Malti sab ruhu gharkubbtejh konsegwenza ta mismanagement totali u komplet tal-Ministru u r-right hand man tieghu Manuel Delia. Fil-vot ta sfiducja li segwa, kont gentlom bizzejjed biex nillimita ruhi ghal astensjoni minkejja li kont konvintissimu, kif jirrizulta kristallin mid-diskors tieghi dak in-nhar illi l-Ministru kien jimmeritah sfiducja totali u bla ebda riservi;

4)     F’Jannar ta din is-sena l-Prim Ministru injora kompletament l-fjaski  tal-Ministru Gatt t-tbatija li gabu fuq l-poplu u l-verdetti ta dan il-Parlament f’reshuffle li saret bhala reazzjoni ghal dikjarazzjonijiet tieghi ftit tal-hin qabel, illi ma kontx lest nappoggja gvern mahtuf minn klikka, u iddecieda li jhallih fil-kabinett, minkejja inoltre illi kien diga iddikjara illi ma kienx se jikkontesta l-elezzjoni li jmiss, u wara biss jumejn, fil-Kazin PN Mxlokk, l-PM bhal induna b’dan l-isball u habbar li l-Onor Gatt kien se johrog mill-kabinett u jiehu hsieb il-kampanja elettorali tal-PN, haga li ghada ma gratx sal-llum;

5)     F’Lulju ta din is-sena mhux talli l-Onor Gatt ma refa b’ebda mod il-konsegwenzi ta ghemilu talli hass il-liberta li jimbotta lil memebri tal-Ezekuttiv tal PN ghal-dixxiplina ta deputati li sempliciment ma qablux mal-operat tal-Gvern inkluz tal-istess ministru u fil-fatt permezz tal-partit irnexxielu jaghmel dan u dan ukoll huwa manifestazzjoni ta sistema politika hazina;

6)     Kien hawnekk u ghal dawn r-ragunijiet maghdudin flimkien, nirrepeti, maghdudin flimkien illi jiena iddikjarat pubblikament illi diment illi dan il-persuna (cioe l-Onor Austin Gatt) jkun parti mill-kabinett jiena ma kontx lest nappoggja l-gvern : mhux talli ma refax hu l-konsegwenzi ta ghemilu izda talli mbotta minn wara l-kwinti biex haddiehor jitghabba bil-piz ta sitwazzjoni li kien precipita hu stess f’aspetti varji;

7)     Jekk kien hemm xi dubju dwar l-ezistenza ta klikka ta hazen fil-PN dan gie kompletament mnehhi minn dikjarazzjonijiet ricenti ta Simon Busuttil illi safa fil-mira ta kampanja aggressive u feroci minn persuni fil-qalba tal-PN fejn sahansitra, kif stqarr hu stess gie flagellat personalment. Pero l-essenza u l-apici tal-ispirtu vendikattiv ntlahaq meta l-Ezekuttiv iddecieda li jikkundanna u ma jhallix lill Onor JPO jikkontesta l-elezzjoni generali meta dan kien ilu li diga ddikjara li ma kienx ser jikkontesta madwar sena qabel. U allura ladarba anke party boy, lealissimiu lejn dak li wiehed ‘jimmagina’ li hu l-partit bhal Simon Busuttil safa fil-mira tal-klikka tal-hazen, ftit wiehed jistaghgeb fil-vjolenza morali fuq individwi diversi u sezzjonijiet ta socjeta ghax ma jaqblux mal-ordnijiet tal-klikka;

 

Qen nghixu zminijiet ta militantizmu estrem, fejn klikka partikulari lesta tbiccer anke uhud minn taghha stess sabiex individwi izzommu il-poter, f’kultura konfrontattiva li qed timmanifesta ruhha anke bejn esponenti tal-istess partit, jekk mhux addirittura glied qalil bejn branki tal-istess klikka.

 

Irid jigi zmien, nispera fil-qrib fejn infejqu dawn il-feriti fondi u nibdew nahdmu fuq rikonciljazzjoni nazzjonali vera

 

8)     Lejn l-ahhar ta Settembru imbaghad thabbar li kienu se jigu privatizzati l-Car Parks, fejn ghal darba ohra l-poplu Malti, kif kien ghamel precedentement fl-iskandli tal-Arriva u BWSC infexx f’kor ta rabja kontra din d-decizjoni li wara li jien iddikjarajt li kont se nivvota favor mozzjoni tal-Opposizzjoni biex dan it-tender jigi rtirat u illi kont se nressaq jien stess mozzjoni ta sfiducja, it-tender gie rtirat. (read motion)

9)     Sussegwentement u ghal dawn i-ragunijiet u ohrajn maghdudin flimkien ipprezentajt mozzjoni ta sfiducja fil-Ministru u iddikjarajt ghaldaqstant illi fic-cirkostanzi jien kien se jkolli per konsegwenza nivvota kontra l-Budget – konsegwenza logika. Din il-mozzjoni baqghet ma ngabitx ghad-diskussjoni u ostinatament l-gvern dahhal rasu fir-ramel.

10) Kif jista Gvern li ghandu wiehed mill-Ministri b’mozzjoni ta sfiducja mdendla fuq rasu jien ma nista x nifimha.

 

F’dawn l-istanzi kollha kull darba illi l-Ministru Gatt sab ruhu dahru mal-hajt mhux talli ma refax il-konsegwenzi ta ghemilu, talli stahba wara l-kabinett jew l-esekuttiv kif kien l-aktar konvenjenti ghalih b’mod li kaxkar lill-partit u lill-gvern fil-maltemp tal-gwaj tieghu. Din hi l-imhabba lejn l-partit.

 

Mr Speaker f’Jannar li ghadda minkejja li ma kellix fiducja fil-Gvern, minhabba l-gravita tas-sitwazzjoni fejn  fil-fehma tieghi s-sistema politika taghna minn demokrazija kienet iddegenerat f’Oligarkija, xorta  irtirajt pass lura fil-vot ta fiducja fil-gvern u illimitajt ruhi ghal astensjoni, bit-tama illi l-affairjiet jirrangaw. Minn dak in-nhar ‘l hawn il-klikka li hakmet lill PM u lil PN aktar saret aggressiva u c-cirku minflok twessa’ aktar gie ristrett.

 

L-PM kien qed jiehu pariri kif isolvi s-sitwazzjoni mill-istess nies li hakmuh u dahhluh fil-problemi, liema nies kienu aktar iffukati kif ifarfru l-htija minn spallejhom fuq haddiehor milli biex verament isibu soluzzjoni fl-interess nazzjonali.  Minn dak in-nhar ‘l hawn intilfu elezzjonijiet tal-kunsilli lokali bi tkaxkira kbira ghal PN, kellu jirrizenja ministru, ambaxxatur, irrizenja l-onor jpo u l-PN iddegenera f’koalizzjoni – l-gvern inghata habel biex isalva izda minflok dawwru m’ghonqu.

 

Ricentement l-PM stqarr li kien soddisfatt li ghamel legislatura kollha. Niehu gost nisma dan, anke ghax ifisser illi minkejja illi l-PM kellu clashes prattikament ma kulhadd, mill-ex-ministri, ex-Kummissarji ewropej u l-backbenchers kwazi kollha, dawn hallewh jahdem u baqghu jaghtuh cans wara iehor jibdel d-direzzjoni, pero zgur il-poplu ma jaqbilx mieghu, specjalment meta, bil-beneficcju tal-hindsight, din is-sitwazzjoni kellha u setghet tigi risolta zmien ilu. Bit-tkaxkir tas-saqajn kuntent l-PM, mdejjaq l-poplu.

 

Kieku l-PM kien gentlom ma dawk li ma qablux mieghu daqs kemm kienu huma mieghu tant li ttollerawh jibqa ggranfat, kieku m’ahniex hawn illum.

 

Nghid ghalija minkejja li kont nsofri attakki kontinwi, insulti u theddid fuq hjati, filwaqt li zammejt sod u b’kuragg kbir mal-principji tieghi, bqajt naghti cans lil gevrn idawwar ir-rotta – huma kienu paxxuti jien kont qed nbati. Ohrajn bhali, anke fil-PN stess, ukoll sfaw vittmi ta vjolenza morali u theddid ta vjolenza fizika ghax ma qablux u waqfu lill-Oligarkija.

 

 

 

MISCONCEPTIONS TO BE CLEARED

 

1)Ministru ghandu jirrizenja jekk jisbalja specjalment jekk b’mod goff u ripetut. Huwa hazin u sbaljat l-principju li jekk ma titkellimx ma jirrizenjax ghax ikun  komdu izda jekk tikellem xorta ma jirrizenjax biex ma jpaxxikx, jew ahjar ‘jekk ma jirrizenjax ma tistax titkellem ghax jekk titkellem ma jirrizenjax’ – Hobson’s choice jekk qatt kien hemm wahda, imma li turi kemm hi fonda il-kultura li hadd ma jirrizenja;

 

2)Hadd m’ghandu jipretendi mertu talli jsolvi l-problemi li jkun holoq hu stess;

 

3)Min holoq il-problema ghandu jwarrab u mhux jerga jinghata cans iehor biex jirrimedja bil-possibilta li jaghmel l-affarijiet aghar, fl-istess waqt li jcahhad lil haddiehor, forsi aktar kompetenti milli jaghti l-kontribut tighu;

 

4)L-principju ta lealta lejn partit politiku ghandha tkun  differenti minn dik fil-kriminalita organizzata, u mhix pretest sinistri hiex ministry jghaddu bhal romblu minn fuq kulhadd inkluz dan l-parlament, ghax rashom mistrieha minn lealta ghamja tal-kollegi parlamentari. L-lealta lejn il-partit hija imporanti pro m’ghandiex tkun il-mezz kif ministry jfarfru u jevadu milli jerfghu l-konsegwenzi ta ghemilhom

 

 

 

PRINCIPJI APPLIKABBLI

 

1)     deputat parlamentari mhux delegat tal-partit politiku izda rapprezentant tal-poplu elett f’isem partit – is-siggu la huwa tad-deputat u lanqas tal-partit izda tal-poplu.

2)     Biex gvern jipprezenta budget l-ewwel ghandu jaccerta ruhu illi jgawdi maggoranza fil-parlament, filwaqt li l-gvern minflok ittestja l-magoranza tieghu fil-parlament ha record ta vaganzi

3)     Ebda individwu mhu akbar mill-kollettiv, u allura ebda individwu mhu akbar mill-partit u din tapplika wkoll ghal nies bhall onor Austin Gatt

 

 

 

 

PERSPETTIVA KONTEMPORANJA GHAL FINI STORIKA

 

Mhux biss l-parlament taghna huwa l-eccezzjoni fl-Ewropa kollha billi fih biss zewg partiti politici fi hdanu izda bl-iskuza falza tal-istabbilita, spicca organu moribund u suffokat. Minghajr ligi dwar l-awtonomija, bi standing orders medjevali u minghajr mezzi ta kommunikazzjoni sufficjenti, cioe bir-radio fl-era digitali, l-iskuza tal-istabilita hija ntiza sabiex tahbi l-motiv vera – huwa fl-interess tal-gvern li parlament ikun bla snien sabiex jkun difficli biex gvern jinzamm accountable. 

 

Fl-Ingilterra gimghatejn ilu 58 deputat tal-gvern ivvotaw kontra l-gvern taghhom stess fuq l-Budget tal-Unjoni Ewropea, u  tista tghid il-posizzjoni ta dawn il-backbenchers affettwat l-Ewropa kollha, fl-Italja l-Gvern ghadu kif tilef vot ta fiducja ghax deputati ivvotaw kontra l-gvern li precedentment kienu jappogjaw u mistenni jkun hemm elezzjonijiet anticipati, fil-Belgju s-sena l-ohra l-pajjiz ghamel aktar minn 500 gurnata minghajr gvern sakemm intlahaq qbil dwar koalizzjoni.

 

Dak li qed jigri f’dan ilParlament illum huwa normali f’kull Parlament, bhala manifestazzjoni tas-supremazija tal-Parlament. Pajjiz ma jistax ikun demokratiku minghajr parlament haj li jzomm ir-riedni tal-gvern meta jisfratta u dak li qed jigri llum.

 

Fil-Libya wkoll, li ghadhom hergin minn dittatorjat qalil , u ghadhom qed jippruvaw jistabbilixxu demokrazija, kellek Prim Ministru sfiducjat mill-Parlament kif appena prezenta l-kabinett tieghu.

 

Mir-Rebbiegha Gharbija niftakru illi pajjiz jista jkun sinjur jew ikollu ekonomija tajba pero ma jkollux rispett lejn d-drittijiet u l-libertajiet tan-nies u lejn d-demokrazija. L-qaghada ekonomika jew jekk pajjiz ikunx sinjur mhix necessarjament indikazzjoni talistat tad-demokrazija – il-bniedem importanti aktar mill-flus.

 

Nistqarr illi filwaqt illi ghandi fiducja f’Barroso qed nirriskontra fil-fora u media Ewropej xetticizmu dejjem jikber lejn il-progett Ewropew ta Barroso u tajjeb wiehed jaghmel ftit ezami tal-kuxjenza – l-Ewropa ghaddejja min taqlib kbir.

 

Ftit xhur ilu, fil-Jum Internazzjonali tad-Demokrazija, ktibt lil-GRECO, liema ittra tinsab prezentata f’dan il-Parlament,  fejn bghattilhom kopja tal-Abbozz ta-Ligi dwar l-Finanzjament tal-Partiti u tlabt li jkun sorveljat l-process elettorali minhabba n-nuqqasijiet kbar li ghandna fis-sistema – Kummissjoni elettorali bla snien tapplika ligi elettorali antika.

 

 

 

KONKLUZJONI

 

Mr Speaker, x’inhu Budget?

 

Mhux biss li jitnaqqas il-Boll, jigu aggustati l-bands tal-income tax, jizdied ic-children’s allowance u mizuri loi jolqtu lill-individwu direttament, izda aktar impoirtanti minn hekk, fil-Budget jawtoriazza lil gvern jonfoq miljuni ta ewro. Issa jien kif nista nivvota biex gvern li m’ghandiex fiducja f’esponenti tieghu, jonfqu, jew ahjar ikomplu jberbqu l-flus? L-Budget ma fihx biss il-loqom tat-talabba imma fih ukoll id-dghif li fuqu jiffangaw il-parassiti –il-miljuni.

 

 

U allura wara dan kollu Mr Speaker, kif nista jiena, wara l-iskandli tal-Fairmount, tal-ARMS, tal-kontijiet esagerati tad-dawl u ilma, tat-trasport pubbliku (Arriva), tal-estensjoni tal-power station (BWSC), imbaghad, kif ighidu l-Inglizi ‘the straw that broke the camel’s back’- l-iskandlu tal-car parks, kif nista jien nivvota favur dan it-tip ta management? Jekk nivvota iva inkun qed nghidlu kompli ghaffeg.

 

Kif nista nivvota favur l-istess ministru meta fid-dekasteru tieghu irrizultaw kazijiet ta korruzzjoni tal-massa fi Transport Malta, fil-licenzji tal-vetturi kif ukoll licenzji tal-bahar u tressqu l-Qorti mijiet ta persuni inkluz ufficjali pubblici?

 

Imma kif nista jien nivvota biex dan il-gvern japproprja flus mill-Fond Konsolidat meta kelli jien stess nipprezenta mozzjoni ohra dwar l-akkwist tal-Isptar St Philips – kummiedja ohra li bi prezz ta tnax-il miljun li wkoll gabet rabja kbira minn kull sezzjoni ta-socjeta Maltija;

 

Imma kif nista jien nivvota biex dan il-Gvern jkompli jamministra fondi pubblici, meta minkejja illi pajjizna kompla jisloq ‘l isfel fil-Perception of Corruption Index, dan il-Gvern naqas milli jimplimenta legislazzjoni dwar l-Whistleblower, dwar il-Kummissjoni Permanenti dwar il-Korruzzjoni, dwar il-Fianzjament tal-Partiti ? Mill-lat ta politici fuq bazi internazzjonali, dik lokali ghall-futbol sahansitra fuq bazi ta tim nazzjonali l-korruzzjoni qed tnawwar r-ruh u l-valuri tad an il-poplu.

 

Imma kif nista jien nivvota favur dan il-Budget meta Rapport ricenti tal-Awditur sab spalpaljar ta flus kwazi f’kull dipartiment u meta qed nisimghu stejjer altament imbarazzanti dwar persuna fl-Ufficcju tal-Prim Ministru li kienet appuntata fl-OLAF?

 

Imma kif nista nivvota favur Budget li kixef l-inkompetenza, l-konfuzjoni u l-istat distratt ta min fasslu meta se jintaxxa lil dawk bil-minimum wage – forsi l-aktar mizura anti-socjali fl-ahhar seklu?

 

Imma kif nista nivvota favur Budget meta l-Kunsilliera tal-Kunsill Generali tal-PN stess sfiducjaw lil min prezenta l-Budget flimkien mal-maggor parti tal-kabinett fil-glieda feroci tal-Vici-Kap tal-partit, meta Simon Busuttil stess ikkonferma billi svela l-ezistenza ta Klikka brutali ta hazen fil-qalba tal-PN li brutalment attakkawh personalment u pruvaw ibiccruh u meta wara l-istess Busuttil hemm nies illi ddisinjaw il-mudell GonziPN? Kif nista? There is no light, kif ighidu, at the end of the tunnel.

 

 

 

 

 

 

Riforma Kostituzzjonali:

 

 

Illum permezz ta dan il-vot mhux biss qed terga tirristabbilixxi ruha s-supremazija ta dan il-parlament fis-sens tal-iskrutinju tal-ezekuttiv, tal-gvern izda wkoll nittama li qed inpoggi l-pedament u l-ewwel gebla ta demokrazija moderna Ewropea.  Dan hu mument storiku fejn il-parlament rega ha centre stage fis-sistema politika taghna – l-poplu huwa sovran permezz ta dan il-parlament u gvern irid l-approvazzjoni ta dan il-parlament biex imexxi u mhux l-ispin ta bloggers, gurnalisti u xandara, u l-finanzjament okkult ta certi negozjanti parassiti.

 

Fi kliem iehor hija taghlima u tbezbiza ghal PM u dawk li hatfuh – ma tistax tmexxi l-pajjiz permess ta Lou Bondi – imma trid tirrispetta l-poplu u lil dan il-parlament.

 

Irridu niktbu l-kostituzzjoni mill-gdid – kostituzzjoni mudellata fuq sistema Ingliza, izda mhix kumplimentata mill-kultura u l-ispirtu Brittaniku u allura tilfet id-dinamicita u l-energija taghha u thalliet taqa lura, meta ma gietx sufficjentement aggornata biex izzopmm mal-pass taz-zmien.

 

Numru ta proposti li mbuttajt jien f’dawn il-hames snin, ma kotnx jien l-ewwel li semmejthom izda jien ghaqqadthom flimkien f’sistema u elevajthom filwaqt li mbuttajthom b’tenacita. Ohrajn kont jien li hrigt bihom u mbuttajthom ‘l quddiem billi elevajthom fuq l-agenda parlamentari.M’ghandix dubju li, ironikament, filwaqt li jien forsi ma nikkontestax l-elezzjoni li jmiss l-proposti tieghi  kollha kemm huma se jkunu fil-manifesti elettorali ta kull partit li se jikkontesta l-elezzjoni li jmiss.

 

Hasra li mghomija mill-pika u l-inkejja hallewhom fuq l-ixkaffa ghax kieku dan il-pajjiz huwa pajjiz ahjar.

 

Ghandi holma li nara lil pajjizi ahjar. Holma li nara Parlament izghar ta deputati full time, parlament b’sahhtu u b’aktar rizorsi, awtonomu mill-gvern u bi standing orders moderni, b’mezzi ta komunikazzjoni li jgibu l-istituzzjoni eqreb lejn il-poplu, Parlament li jkolu aktar partiti rapprezentati fih permezz ta riforma estensiva fil-ligi elettorali biex b’hekk ma nibqghux l-eccezzjoni fl-Ewropa kollha, b’zewg partiti biss rapprezentati fil-parlament.

 

L-istabilita hija desiderabbli, pero jekk tigi imposta issir oppressjoni u zgur mhix skuza biex jinhonoq l-valur tar-rapprezentanza – il-valur tar-Rappresentanza ghandu jirbah dejjem u fuq kollox, il-valur ta parlament li jirrapprezenti l-kuluri kollha fil-qawsalla tal-opinjoni pubblika f’socjeta.

 

 

Nixtieq li dan il-pajjiz ikollu Ligi dwar il-Finanzjament tal-Partiti bhall pajjizi l-ohra kollha tal-Ewropa, u ligi dwar il-partiti politici sabiex titnehha s-sitwazzjoni fejn qishom l-partiti huma ‘l fuq mill ligi. Dan l-abbozz jien hejjejtu u qieghed prezentat f’din il-Kamra.

 

Nixtieq li tigi riveduta l-procedura tal-hatra tal-President, li ghandu jkun elett mill-Parlament permezz ta due terzi u li jigi stabbilit Kunsill Konsultattiv tal-Istat furmatminnex-prim Ministri, ex-Presidenti, ex-Prim Imhallfin u ex-avukati generali fost ohrajn.

 

Nixtieq li dan il-Pajjiz ikollu Whistleblwoer Act retrospettiva, Kummissjoni kontra l-Korruzzjoni suret in-nies u Freedom of Information Act li tidhol fis-sehh fl-intier taghha.

 

Nixtieq li dan il-pajjiz ikollu ligijiet tax-xandir u l-istampa u Awtorita tax-xandir li tixraq lil pajjiz modern u mhux legislazzjoni ta tletin sena ilu.

 

Nixtieq nara kultura ta rizenji u amministrazzjoni kontabbli u trasparenti, u ghal dan il-ghand minn fi hdan il-Kumitat ta Rikodifikazzjoni tal-Ligijiet li jien ikkoncepejt u presedejt fassalna Kodici storiku ta Dritt Amministrattiv, irrid nara riforma radikali fis-settur tal-gustizzja u l-intern skont l-proposti fil-mozzjoni privata tieghi dwar l-istess materji li prezentajt f’Novembru tas-sena 2011.

 

Meritokrazija, fejn timxi ‘l quddiem skont kemm taf u mhux lil min taf, il-karriera miftuha ghat-talent fl-oqsma kollha tal-hajja, peress illi t-talent minghajr opportunita jinhela,